Strona internetowa powstała w ramach projektu „Mecenat Małopolski”, który jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.

Rocznik 1938

Przed siedemdziesięciu laty, w kwietniu i maju 1938 r. w Liceum i Gimnazjum im. Marcina Wadowity w Wadowicach złożyli egzamin dojrzałości ostatni wychowankowie dawnego 8- letniego gimnazjum. Był to więc w dziejach szkoły szczególny rocznik absolwentów, zamykający pewien etap jej dziejów. Po czterdziestu latach, w pamiętnym dniu 16 X 1978 r., kiedy świat obiegła radosna dla wszystkich Polaków wiadomość - „Habemus papam!”, a jeden z wychowanków tego rocznika, kardynał Karol Wojtyła został wybrany papieżem - maturzyści „Anno Domin 1938” poczuli się bardzo dowartościowani i stali się sławni. Spotykali się z Janem Pawłem lI w Polsce i w Watykanie, zaczęto o nich pisać, przeprowadzać z nimi wywiady, niektórzy z nich sami chwyci! za pióra.

Absolwenci z roku 1938.
W górnym rzędzie od lewej: Zygmunt Selinger, Zbigniew Nowobilski, Józef Michoń, Zygmunt Kręcioch, Zdzisław Piotrowski, Leopold Zweig, Mieczysław Nowobilski, Stanisław Banaś. Rząd drugi od lewej: Jan Kuś, Karol Kurek, Bolesław Pomezański, Stanisław Magiera, Włodzimierz Piotrowski, Tomasz Romański, Jan Wolczko, Antoni Bohdanowicz, Kazimierz Bik, Jan Banaś, Zdzisław Przybyło, Witold Karpiński. W rzędzie dolnym od lewej: Karol Wojtyła, Zbigniew Gałuszka, Stanisław Jura, Jerzy Kluger, Zdzisław Bernaś, Wiktor Kęsek, Teofil Bojeś, Tadeus Bryzek, Eugeniusz Mróz, Rudolf Kogler, Józef Wąsik, Władysław Balon, Stanisław Bartosik, Szczepan Mogielnicki, Eugeniusz Filek, Zbigniew Siłkowski. Siedzą profesorowie: Julian Kucharski, Czesław Panczakiewicz, Jan Gebhardt, ks. Edward Zacher, dyrektor Jan Królikiewicz, Mirosław Moroz, Tadeusz Szeliski, Ludwik Jach, Józef Borowiec, Józef Fijałek.


Z okazji 7O. rocznicy matury Ojca Świętego Jana Pawła II i Jego Kolegów - warto przypomnieć sylwetki wychowanków rocznika 1938. Było ich 42, z czego 40 abiturientów z roku 1938 i 2 eksternistów. Aż dziesięciu z nich nie przeżyło wojny lat 1939-1945.

Byli to:

Władysław Balon (1920-1942), ur. w Przeciszowie, syn rolnika, ukończył wraz z A. Galwinem Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, żołnierz Września 1939, później w lotnictwie w Wielkiej Brytanii, w Dywizjonie 316. Zginał w dniu 28 VIII 1942 r. w czasie lotu treningowego. Jego „Spitfire" Nr AD 313 wpadł do morza (zob. Olgierd Cumft i Hubert K. Kujawa, „Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946", 1989).

Jan Banaś (1917-1943), ur. w Rabie Wyżnej, syn oficera 12 p. p., wychowanek Szkoły Podchorążych Broni Pancernych, uczestnik kampanii wrześniowej i walk we Francji, zmarł w obozie Miranda de Ebro w Hiszpanii.

Tadeusz Czupryński (1920-1944), ur. w Zatorze, syn urzędnika w dobrach hr. Potockiego w Zatorze, ukończył wraz ze Z. Siłkowskim Szkołę Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, uczestnik kampanii wrześniowej i kampanii włoskiej, ppor. 11 pułku artylerii ciężkiej II Korpusu gen. Andersa, poległ w operacji adriatyckiej pod Ankoną, pochowany na cmentarzu w Loretto.

Zbigniew Gałuszka (1921-1939), ur. w Toruniu, syn Ludwika, profesora gimnazjalnego w Wadowicach, Jaśle, w Ostrowiu Wlkp. i w Toruniu, od r. 1934 zamieszkałego w Śleszowicach, wychowanek Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu, poległ w r. 1939 koło Dębicy jako kapral podchorąży Krakowskiej Brygady Kawalerii.

Wiktor Kęsek (1920 1943), ur. w Wadowicach, syn oficera WP poległego w r. 1920, w gimnazjum gorący zwolennik Stronnictwa Narodowego, po maturze rozpoczął studia prawnicze. W czasie wojny działacz ruchu oporu, ps. „Piotr", najpierw w tajnej organizacji „Ojczyzna", później prezes Cieszyńsko-Podhalańskiego Okręgu Stronnictwa Narodowego i pierwszy komendant Śląskiego Okręgu Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Aresztowany przez hitlerowców 12 II 1943 r , więziony w Bielsku, Mysłowicach, Oświęcimiu i Mauthausen, gdzie został rozstrzelany 8 VII 1943 roku.

Mieczysław Nowobilski (1917-1941), ur. w Palczy, syn nauczyciela, kierownika szkoły w Palczy i w Gorzeniu Dolnym („Na Dzwonku"), brat Zbigniewa (zob.). Jego wojenne losy mogłyby posłużyć za kanwę sensacyjnego filmu, jako żołnierz 12 p. p. wróci) po klęsce wrześniowej do Gorzenia i przez Węgry oraz Jugosławię przedostał się do Armii Polskiej we Francji. W stopniu podporucznika I Dywizji Grenadierów dostał się do niewoli niemieckiej i został uwięziony w Oflagu X A w Itzehoe k. Hamburga. Uciekł stamtąd, wrócił „Na Dzwonek'' i ponownie - przez Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Turcję - dotarł do Palestyny, gdzie zgłosił się do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Walczył w Afryce i w dniu 16 XII 1941 r. spłonął żywcem w samochodzie opancerzonym typu „carrier" w bitwie pod Gazalą. Pochowany na cmentarzu w I Tobruku.

Zbigniew Nowobilski (1914-1942), ur. w Palczy, brat Mieczysława (zob.), uczestnik kampanii wrześniowej, W czasie wojny pracował w składzie opału w Sporyszu k. Żywca i uczestniczył w ruchu oporu. Pełnił funkcję łącznika Związku Walk Zbrojnej-AK między powiatami bielskim, wadowickim i żywieckim. Aresztowany w Bielsku w r. 1941, torturowany w więzieniu w Mysłowicach i stracony w KL Auschwitz.

Zygmunt Selinger (1918-1942), ur. w Wadowicach, syn właściciela młyna.Leopold Zweig vel Cwajg (1916-1942), ur. w Wadowicach, syn kupca. W r. 1939 wyjechali do Lwowa, skąd zostali wywiezieni na Syberię. Po uwolnieniu z „łagru" zgłosili się w r. 1942 do Armii gen. W. Andersa i utonęli w jednej z syberyjskich rzek wskutek zerwania (odcięcia?) holu w dwóch barkach, którymi płynęli.

Józef Wąsik (1920-1939), ur. w Zawadce, syn rolnika, jeden z pierwszych wadowickich konspiratorów, członek grupy Wincentego Bałysa, kolportującej antyniemieckie ulotki i plakaty, aresztowany w listopadzie 1939 r, - wraz z Wincentym Bałysem, Stefanem Boryczką, Janem Dudoniem, Mojżeszem Melmanem, Stefanem Węgrzynem - i rozstrzelany przez hitlerowców w Krakowie. Jego nazwisko jest na tablicy pamiątkowej w ścianie domu przy Alei Wolności 49.

Pozostali wychowankowie rocznika 1938 to:

Stanisław Banaś-Brzeski (1921-1973), ur. w Radoczy, syn właściciela tamtejszego majątku ziemskiego, studiował agronomie, po wojnie pracował w handlu. Wadowickie gimnazjum ukończyli również trzej jego bracia: Witold Banaś (1913-1973), abs 1931, Jan Brzeski-Banaś (J91J7-1977), abs. 1936, Jerzy Marian Banaś, abs. 1946.

Stanisław Bartosik (1919-1982), ur. w Wadowicach, syn robotnika, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech, później żołnierz WP we Francji, ponownie internowany w Szwajcarii. W r. 1944 ukończył studia ekonomiczne w St. Gallen. Po wojnie pracował w Zjednoczeniu Węgla Brunatnego w Żarach, w „Węglokoksie" w Katowicach, w „Centrozapie" i w „Kopexie", w latach 1960-63 i 1975-80 był na placówkach zagranicznych w Sztokholmie i w Budapeszcie. Zmarł w Bytomiu.

Zdzisław Bernaś (1919-1978), ur. w Suchej, syn kolejarza, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech, później jako porucznik 1 batalionu 3 Dywizji Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich walczył w kampanii włoskiej. Jego nazwisko i fotografia są w książce M. Wańkowicza „Bitwa pod Monte Cassino" (t. I, Rzym-Mediolan, 1945). Po wojnie mieszkał we Włoszech, ożenił się z Włoszką, ukończył studia medyczne i pracował jako lekarz stomatologii w Eboli.

Marian Bieniasz (1920-1990), ur. w Mogilanach, syn policjanta, przed wojną rozpoczął studia pedagogiczne, po wojnie mieszkał i pracował jako urzędnik w Wadowicach. Jego syn Zbigniew Bieniasz napisał i wydał książkę pt „Kochana, stara buda..." (Wadowice, 1986), w której zebrał wspomnienia niektórych wychowanków wadowickiego gimnazjum rocznika 1938 o Karolu Wojtyle.

Kazimierz Bik (1920-1981), ur. w Tarnawie Dolnej; syn rolnika, ukończył Wydział Chemiczny Politechnik Śląskiej w Gliwicach i pracował w Zakładach Chemicznych w Dworach k. Oświęcimia. Był specjalistą w zakresie syntezy tworzyw sztucznych i opatentował kilka wynalazków. Mieszkał w Oświęcimiu.

Antoni Bohdanowicz Oroszeny, ur. 1920 w Ostrowiu Wielkopolskim, w czasie wojny w ruchu oporu (Narodowa Organizacja Wojskowa), po wojnie pracował jako inżynier w przemyśle okrętowym, m. in. w Stoczni Gdańskiej. Mieszka w Sopocie. Autor wspomnień z gimnazjum, m. in. „Wspomnienia kolegi z klasy" w .Młodzieńcze lata Karola Wojtyły" (1990). Jego rodzice - Franciszek, starosta w Ostrowie wlkp. i w Obornikach, radca województwa pomorskiego w Toruniu oraz Irena z Karasiów (1896-1983), herbu „Dąbrowa", po II wojnie urzędniczka w Szpitalu Powszechnym w Wadowicach - są pochowani w Wadowicach.

Teofil Bojeś, (1919-2007) ur, w Rzozowie k, Skawiny, syn górnika, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., w czasie wojny górnik kopalni w Sosnowcu i w Westwalii, członek ruchu oporu, po wojnie ukończył Akademię Ekonomiczną, Politechnikę Śląską i Akademię Górniczo Hutniczą w Krakowie i pracował w górnictwie. Autor opracowań: „Moje wspomnienia z pracy na Kopalni Węgla Kamiennego „Niwka-Modrzejów" (1978), „Wieś i parafia Woźniki 1239-1989" (1989), „Ostatni Mohikanie, czyli klasa gimnazjalna Karola Wojtyły" (1992),

Eugeniusz Filek (1919-1967), ur w Barwalclzie Górnym, syn szewca, po maturze rozpoczął studia na UJ, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p, p, W czasie wojny i po wojnie pracował w rzemiośle, m. in. w Spółdzielni Szewsko-Cholewkarskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Zginął tragicznie.

Antoni Galwin (1919-1979), ur. w Zatorze, syn urzędnika, wraz z W. Balonem (zob.) ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, uczestnik kampanii wrześniowej, w czasie wojny w Wielkiej Brytanii, walczył jako pilot myśliwski w Dywizjonie 318, po wojnie w Kanadzie, pilot oblatywacz w firmie de Havilland.

Rudolf Kogler, ur. 1919 w Wadowicach, syn zawodowego żołnierza 12 p. p., wychowanek Szkoły Podchorążych Piechoty, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., żołnierz II Korpusu gen. Andersa, uczestnik walk w Afryce i bitwie pod Monte Cassino. Po wojnie doktor ekonomii, wysoki urzędnik w Ministerstwie Gospodarki Stanu Ontario w Kanadzie i wiceprezes Polonii Kanadyjskiej. Mieszka w Montrealu.

Karol Kurek (1919-1949), ur. w Zembrzycach, syn krawca, zmarł jako alumn Seminarium Duchownego w Krakowie.

Jan Kuś (1919-1997), ur. w Baczynie, syn nauczyciela i działacza udowego, uczestnik kampanii wrześniowej, w czasie wojny członek ruchu oporu. Po wojnie ukończył rozpoczęte w r. 1938 studia na Wydziale Lekarskim UJ, doktor habilitowany nauk medycznych, pracownik naukowy (adiunkt, docent, od r. 1987 profesor) w Zakładzie Anatomii Opisowej UJ, później Akademii Medycznej w Krakowie, autor ponad 60 publikacji naukowych. Prowadził badania naczyń krwionośnych i chorób nowotworowym krtani. Mieszkał i zmarł w Krakowie.

Stanisław Magiera (1919-1987), ur. w Nisku, syn urzędnika, uczestnik kampanii wrześniowej Po wojnie studiował na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, przez kilka łat przebywał w Brazylii, a po powrocie do kraju mieszkał i pracował jako inżynier ciepłownik w Kołobrzegu.

Józef Michoń (1918-1988), ur. w Suchej, syn kolejarza, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., w czasie wojny uczestnik ruchu oporu, po wojnie pracował na kolei i w spółdzielczości. Mieszkał w Suchej.

Szczepan Mogielnicki, ur. 1.920 w Zatorze, syn pracownika pocztowego. W czasie wojny pracował jako robotnik na żwirowisku oraz w gospodarstwie rolnym koło Zator a, członek AK. Po wojnie studiował nauki społeczne, pracował w przemyśle mięsnym, a później w przemyśle chemicznym.

Włodzimierz Piotrowski (1920-1994), ur. w Tarnowie, syn Jana, notariusza w Pszczynie, później sędziego w Wadowicach, brat bliźniak Zdzisława (zob.), w r. 1939 walczył w obronie Warszawy i Brześcia, jeniec sowiecki i niemiecki, ppor. Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, ps. „Kot", ranny. Po wojnie lekarz medycyny, od r. 1950 w Wadowicach, ordynator Oddziału Zakaźnego, lekarz Przychodni Obwodowej i Rejonowej, lekarz szkolny w Liceum Ogólnokształcącym, 1968-70 kierownik Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej. Zmarł i pochowany w Wadowicach.

Zdzisław Piotrowski (1920-1995), ur w Tarnowie, brat bliźniak Włodzimierza (zob.), uczestnik kampanii wrześniowej w Armii „Kraków", sierżant podchorąży Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, ps. „Gruby", po wojnie długoletni właściciel taksówki w Wadowicach. Zmarł i pochowany w Wadowicach.

Karol Poliwka (1920-1997), ur. w Limanowej, syn wcześnie zmarłego lekarza, wychowywany przez matkę, lekarz, neurolog, doktor nauk medycznych, pracował w Klinice Chorób Nerwowych i Umysłowych UJ, od r 1951 w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSW w Warszawie (m. in. ordynator Oddziału Neurologicznego), w Akademickiej Opiece Zdrowotnej i w lecznicy spółdzielczej. Autor kilku prac specjalistycznych. Mieszkał w Warszawie i tam zmarł.

Bolesław Pomezański, (1916-1968), ur. w Wadowicach, syn urzędnika Magistratu, po maturze i w czasie wojny pracował jako urzędnik w Wadowicach, później wyjechał z miasta, w r. 1954 ożenił się w Szubinie. Mieszkał w Słupsku i tam zmarł.

Zdzisław Przybyło, ur. 1919 w Nowym Targu, syn lekarza weterynarii, po wojnie skończył studia weterynaryjne i pracował w Andrychowie, gdzie zmarł w latach sześćdziesiątych.

Tomasz Romański (1920-1994), ur. w Nowym Wiśniczu, syn pracownika więziennictwa, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech, walczył jako zołnierz Armii Polskiej we Francji, pod Gazalą i Tobrukiem, w stopniu porucznika 2 batalionu Strzelców Karpackich 3 Dywizji SK uczestniczył w kampanii włoskiej, pod Monte Cassino, Ankoną Bolonią. W r. 1946 wrócił do kraju, pracował w Spółdzielni Inwalidów w Krakowie. Nazwisko fotografia ppor. T. Romańskiego oraz jego pluton są wielokrotnie wymienione w książce M. Wańkowicza „Bitwa pod Monte Cassino" (t. I, Rzym-Mediolan, 1945).

Zbigniew Siłkowski (1919-1996), ur. w Krakowie, syn urzędnika kolejowego, wraz z T. Czupryńskim (zob.) ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, ranny w kampanii wrześniowej, więzień stalagu w Altengrabow, skąd zbiegł, po wojnie magister ekonomii, pracownik budownictwa. Najbliższy przyjaciel Ojca Świętego Jana Pawła II, był na jego święceniach kapłańskich, organizował w Wadowicach zjazdy rocznika 1938, uczestniczył w inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie, towarzyszył Mu w Castel Gandolfo w czasie rekonwalescencji po zamachu, udzielił dziennikarzom wielu wywiadów, pisał o czasach gimnazjalnych („Wspominać lata...", w: „Młodzieńcze lata Karola Wojtyły", 1990). Zmarł w Wadowicach i tu jest pochowany.

KAROL WOJTYŁA, (1920-2005) ur. w Wadowicach, syn Karola, oficera Wojska Polskiego, PAPIEŻ JAN PAWEŁ II. Tego Wielkiego Wychowanka prezentować nie trzeba, bo jest najbardziej znanym Polakiem na całym świecie.

Tadeusz Zięba, ur. 1920 w Sosnowicach, syn nauczyciela, w latach 1930-40 kierownika szkoły męskiej w Wadowicach, w czasie wojny mieszkał w Nowym largu i działał w AK. Po wojnie studiował chemię na UJ i pracował w Liceum Ogólnokształcącym w Suchej Beskidzkiej. Zmarł tragicznie potrącony przez pociąg na stacji PKP w Suchej Beskidzkiej.

Stanisław Żmuda (1920-1996), ur. w Chrzanowie, syn nauczyciela szkoły męskiej w Wadowicach, w czasie wojny członek ruchu oporu, po wojnie nauczyciel, kierownik szkoły w Rozkochowie k. Chrzanowa, gdzie mieszkał.

Stanisław Jura, ur. 19.18 w Kętach, syn kupca, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech przez Jugosławię dostał się do Libii i Syrii, gdzie wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Walczył pod Gazalą i Tobrukiem, później służył w lotnictwie w Wielkiej Brytanii w polskim Dywizjonie 304 i brytyjskim 1333. Latał na bombowcach typu Vickers „Wellington" i „Dakota". W r. 1948 wrócił do Polski, mieszkał krótko w Wadowicach, później osiadł w Kętach, gdzie pracował jako główny księgowy w Rejonie Dróg Publicznych.

Witold Karpiński, ur. 1918 w Wadowicach, syn nauczyciela, kierownika szkoły im. S. Jachowicza w Wadowicach, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany przez Armię Czerwoną zbiegł na Wilenszczyznę, gdzie walczył w szeregach AK. W r. 1944 wywieziony w rejon Kaługi, skąd zbiegł i wrócił na Wilenszczyznę. Ponownie aresztowany, po zwolnieniu wrócił w r. 1950 do kraju. W trakcie studiów prawniczych w Lodzi znów aresztowany i skazany na karę śmierci. Ułaskawiony i zwolniony w r. 1959. Zamieszkał we Włocławku, gdzie pracował w budownictwie.

Jerzy Kluger, ur. 1921 w Wadowicach, syn adwokata Wilhelma Klugera, w czasie wojny internowany w ZSRR, wstąpił do II Korpusu gen. Andersa, oficer artylerii, uczestnik kampanii włoskiej i bitwy pod Monte Cassino. Inżynier mechanik, przedsiębiorca w Rzymie, gdzie mieszka. Opisał wadowickie lata w książce pt. „List. do przyjaciela Żyda", przetłumaczonej wydanej w Polsce.

Eugeniusz Mróz, ur. 1920 w Limanowej, syn urzędnika skarbowego, uczestnik kampanii wrześniowej, w czasie wojny członek AK. Po wojnie skończył studia prawnicze, pracował jako radca prawny w budownictwie, Wyższej Szkole Inżynieryjnej i w PKS w Opolu, gdzie mieszka Autor wielu artykułów wspomnieniowych z czasów gimnazjalnych drukowanych w różnych gazetach.

Jan Wolczko, ur. 19)9 w Jeleśni, syn policjanta, uczestnik kampanii wrześniowej, po wojnie studiował leśnictwo na Wydziale Rolnym UJ i pracował jako leśniczy w Kalwarii Zebrzydowskiej, gdzie mieszka do dziś.

Spośród dwóch eksternistów zdających egzamin dojrzałości w r. 1938:

Tadeusz Bryzek (1916-1989), ur. w Choczni, był po wojnie działaczem społeczno-politycznym, zaś Zygmunt Kręcioch, ur. 1916 w Choczni, po maturze odbył szkolenie w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu, uczestniczył w kampanii wrześniowej, w czasie wojny działał w AK, po wojnie pracował i mieszka w Wadowicach

W 10. rocznicę wyboru Karola Wojtyły na papieża poświęcono w przedsionku kościoła parafialnego NMP w Wadowicach tablicę z napisem: „Bóg Honor - Ojczyzna. Ku chwale synów Ziem Wadowickiej, Podbeskidzia i Podhala, byłych żołnierzy SBSK (Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich) 3 DSK (3 Dywizji Strzelców Karpackich) walczących za wiarę i Ojczyznę pod Tobrukiem i Monte Cassino. Wadowice, 16 X 1988". Za tablicą osadzono w ścianie kościoła kapsułę z ziemią z grobu Mieczysława Nowobilskiego w Tobruku i z cmentarza na Monte Cassino.

Opracował: Gustaw Studnicki, uzupełnienie Jas

Źródła: Z. Bieniasz, „Kochana, stara buda..." (1986), T. Bojeś, „Ostatni Mohikanie czyli klasa gimnazjalna Karola Wojtyły 1930-1938" (1992), G. Studnicki, „Pierwsza wśród równych. Dzieje Gimnazjum i Liceum w Wadowicach" (1991), informacje śp. Zbigniewa Siłkowskiego i p. Michała Siwca-Cielebona


Strona internetowa powstała w ramach projektu "Mecenat Małopolski", który jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego. Wszystkie prawa zastrzeżone.