Strona internetowa powstała w ramach projektu „Mecenat Małopolski”, który jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.

szkola

Dyrektorzy
Gimnazjum i Liceum im. M. Wadowity w Wadowicach


Kalikst Kruczkowski (dyr. 1866 - 1872)


Urodził się w r. 1815 w Chudykowicach w pow. borszczowskim, w r. 1848 był nauczycielem gimnazjalnym w Nowym Sączu, a w latach 1856-62 pełnił tam funkcję dyrektora (Sitek, 1968, s. 47).

Według Słowikowskiego (1939, s. 127) nie był uległy władzom administracyjnym i w stosunku do młodzieży kierował się daleko posuniętym patriotyzmem, narażając nawet własne stanowisko z tego powodu. Kiedy w r. 1861 odmówił staroście sądeckiemu, Kalitowskiemu prowadzenia dochodzeń w sprawie rozdanych przez młodzież na nabożeństwie ku czci J. Lelewela ulotek z pieśniami A. Felińskiego, został pozbawiony dyrektorstwa i przeniesiony do Gimnazjum św. Anny w Krakowie na stanowisko nauczyciela. Pracował tam do r. 1866 (Leniek, 1888).

Z Krakowa przybył do Wadowic; nominacyą na prowizorycznego kierownika otrzymał dnia 21 sierpnia 1866 r.; jako rzeczywisty dyrektor pełnił obowiązki od 5 lutego 1868 do 23 czerwca 1872 roku (Karbowiak, 1892, s. 32).

Po sześciu latach wrócił do wschodniej Galicji. M. in. był dyrektorem Gimnazjum w Kołomyi. Dalsze jego losy nie są znane.

O latach pracy Kruczkowskiego w Nowym Sączu pisał K. Chłędowski (1955, s. 258): W Sączu dostałem się na pensją do dyrektora gimnazjalnego, Kruczkowskiego, gdzie bardzo byłem zadowolony. (...) Pan Kruczkowski, spokojny, flegmatyczny profesor, w złotych okularach, lubił długo spać i chodzić w szlafroku, równego był humoru i bardzośmy go lubili. Jego żona, starsza od niego, pochodziła z niemiecko - galicyjskiej urzędniczej rodziny. Chłędowski brał prywatne lekcje z francuskiego u K. Kruczkowskiego, ale Boże zmiłuj się, jakie to były lekcje, sam dyrektor niewiele umiał (tamże, s. 264).

Opracował: Gustaw Studnicki

Teodor Stahlberger (dyr. 1872 - 1876)


Objął kierownictwo Gimnazjum w Wadowicach w r. 1872 i pełnił je przez cztery lata. Uczył propedeutyki filozofii w klasach VII i VIII oraz j. francuskiego jako przedmiotu nadobowiązkowego.

Był członkiem Rady Szkolnej Okręgowej, przewodniczącym Rady Szkolnej Miejscowej, radnym Rady Miejskiej oraz dyrektorem prywatnej Wyższej Szkoły Żeńskiej, założonej przez grono nauczycieli gimnazjalnych w r. szk. 1872/73 (początkowo kierował nią dr A. Graczyński). Za jego dyrektorstwa (19 lutego 1873 r.) powstał w gronie nauczycielskim fundusz stypendialny im. M. Kopernika oraz wybudowano gmach Gimnazjum (1875). Po roku najwyższym postanowieniem Jego c.k. Apostolskiej Mości z dnia 18 marca 1876 r. mianowany został (...) c.k. dyrektorem krakowskiego Gimnazyum św. Jacka (Spr. 1876, s. 5). Takie dossier T. Stahlbergera zachowało się w Wadowicach. Nic poza tym. Ale jego nazwisko znane było już wcześniej w szkolnictwie Galicji. W l. 1855-56 uczył w Gimnazjum w Nowym Sączu (Sitek, 1968, s. 62). W tym czasie opublikował w tamtejszych "Sprawozdaniach" (1855, 1856) dwie prace w języku niemieckim dotyczące literatury polskiej oraz wiersz.

W l. 1861-72 był profesorem łaciny, niemieckiego, historii, logiki i psychologii w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Bardzo ciepło wspomina go cytowany już wcześniej Chłędowski (1955, s. 266-267): Najznakomitszymi profesorami, jakich w ogóle miałem w gimnazjum, byli Zygmunt Sawczyński i Teodor Stahlberger. (...) Stahlberger pochodził z niemieckiej wprawdzie, urzędniczej rodziny, ale czuł się synem kraju, w którym mieszkał. Mała, chuda figurka w okularach, z zatabaczonym nosem i wąsami, tak nędznie ubrana, że najczęściej kieszenie u surduta nie tylko wewnątrz, ale i na zewnątrz były podarte. Przecież młodzież się z tego uczonego oberwańca nie śmiała, bo gdy Stahlberger nosowym swym głosem zaczął nam dawać szerokie poglądy z historii powszechnej, gdy zaczął charakteryzować epokę odkrycia Ameryki albo rzeźbić przed nami postać Juliusza II, to nawet nasi koledzy, siedzący w ostatniej, oślej ławce, słuchali z namaszczeniem słów profesora, wprowadzającego nas w potężną przeszłość.

Później T. Stahlberger drukował swoje prace w „Sprawozdaniach” Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, m. in. w r. 1872, 1884, 1886. W r. 1887 wydał dwuczęściowy podręcznik do nauki j. niemieckiego pt. „Deutsche Sprach - und Sprechlehre" („Praktyka języka niemieckiego wobec mowy polskiej”, cz. I synonimiczna, cz. II gramatyczna), zalecany do użytku szkolnego przez Radę Szkolną Krajową. Te informacje wskazują, że był doskonałym pedagogiem, z wykształcenia filologiem, znawcą j. niemieckiego, literatury i historii oraz po trochu poetą.

Uzupełnienia: Żył w latach 1827 - 1888; germanista, historyk, pedagog. (Wilkipedia).

Gustaw Studnicki; uzupełnienia: Tadeusz Bieniek.

Teofil Malinowski


Pełnił tymczasowo obowiązki dyrektora (od 19 VIII do 20 XII 1876 r.) po odejściu T. Stahlbergera do chwili objęcia tej funkcji przez A. Krygowskiego.

W szkole pracował w latach 1870 - 79. Posiadał tytuł profesora. Nauczał języka łacińskiego oraz greckiego, dodatkowo uczył kaligrafii. Kurator Fundacji Mikołaja Kopernika powstałej w dniu 19 lutego 1873 roku. Publikacje.

Opracował: Gustaw Studnicki, zmieniona forma informacji (T.B.)

Antoni Krygowski (dyr. 1876 - 23 I 1887)


Antoni Krygowski

Urodził się w r. 1824. Z wykształcenia był matematykiem i pracował wcześniej w Tarnopolu, w Tarnowie i we Lwowie. Wskazują na to tytuły prac matematycznych, lata i miejscowości ich wydania oraz miejsce urodzenia jego synów - Stanisława i Zdzisława (PSB, t. 15). Dyrektorem w Wadowicach został mianowany 11 XI 1876 r., a funkcję tę objął 20 XII tegoż roku. Uczył matematyki i fizyki. Był członkiem Rady Szkolnej Okręgowej (1876-86), prezesem Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej (1880-81), członkiem Towarzystwa Przyrodniczego im. M. Kopernika we Lwowie i Towarzystwa dla Wsparcia Wdów i Sierot po Nauczycielach Szkół Gimnazjalnych i Realnych w Pradze. W latach 1879-86 chorował na kataraktę i z tego powodu kilkakrotnie korzystał z urlopów. Zastępowali go wtedy: dr W. Kosiński (1879-80), T. Dziama (1881-82), M. Frąckiewicz (od 1882 r.). Rada Szkolna Krajowa zezwoliła również (reskryptem z dn. 30 XII 1882 r.), aby z powodu słabości oczu (...) przy pisaniu wyręczał się jednym z nauczycieli, a w r. 1883 zwolniła z obowiązku wykładania. Nie uczył dwa i pół roku (do 7 III 1886 r.).

Po dziesięciu latach pracy w Wadowicach przeszedł z dniem 21 I 1887 r. na emeryturę. Zmarł w r. 1904 i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Synowie dyrektora Krygowskiego: Tadeusz, Kazimierz i Stanisław byli absolwentami wadowickiego Gimnazjum, Zdzisław, uczniem kl. I-V. Stanisław - to ojciec Władysława Krygowskiego, autora znanych przewodników turystycznych, artykułów i książek, działacza PTT, redaktora „Wierchów”. Zdzisław był profesorem matematyki. A. Krygowskiego wspomina dwukrotnie S. Witkowski w artykule „Gimnazjum wadowickie pół wieku temu” (1939).

Opracował: Gustaw Studnicki

Michał Frąckiewicz

Pełnił - po przejściu A. Krygowskiego na emeryturę - funkcję kierownika Gimnazjum przez 9 miesięcy (od 23 I do 23 X 1887 r.), do momentu zamianowania na stanowisko dyrektora Seweryna Arzta.

W szkole pracował w latach 1871 - 1900. Posiadał tytuł profesora. Nauczał języków: polskiego, niemieckiego, greckiego, dodatkowo uczył historii i geografii. Zawiadowca biblioteki. Publikacje.

Opracował: Gustaw Studnicki, zmieniona forma informacji (T.B.)

Seweryn Arzt (dyr. 1887 - 1907)


Seweryn Arzt

W dziejach Gimnazjum był najdłużej (20 lat) pełniącym swą funkcję dyrektorem. Urodził się w r. 1842. Do Wadowic przybył z Drohobycza, gdy Jego Ces. i Król. Apostolska Mość raczył Najwyższem postanowieniem z dnia 23 października 1887 zamianować profesora gimnazyum Drohobyckiego, Seweryna Arzta, dyrektorem tutejszego zakładu (Spr. 1888, s. 5). Uczył j. niemieckiego, geografii i propedeutyki filozofii. W dniu 30 XI 1898 r. otrzymał krzyż Orderu Franciszka Józefa, a w trzy lata później tytuł honorowego obywatela miasta Wadowic. Jego zasługi dla miasta musiano uznać za znaczne, skoro nadano mu to zaszczytne wyróżnienie. Zmarł w r. 1907 i został pochowany w Wadowicach.

W marcu 1909 r. utworzono fundację stypendialną jego imienia. Kwotę 1653,55 K przekazała na ten cel rodzina zmarłego, zaś 1149,70 K zebrano w formie składek. Akt fundacji podpisali: dr K. Arzt, syn dyrektora, R. Hań, ks. W. Macheta, dr J. Korn, J. Zachemski, K. Osiowski i W. Chodorowski. Z odsetek od tej kwoty wypłacano stypendia biednym, ale zdolnym uczniom. Otrzymywał je m. in. w l. 1912-18 J. Kawaler (100-135 K), późniejszy profesor matematyki w Liceum.

Sylwetkę S. Arzta (dr. Baltazara Merca) złośliwie i niesympatycznie scharakteryzował E. Zegadłowicz w „Zmorach” (1984, s. 18 i 384), przypisując mu uległość i służalczość wobec zaborcy. Wspomnienia J. Jakóbca (1955, s. 421) oraz ks. J. Kijasa (w liście z r. 1984) poddają w wątpliwość tę charakterystykę. Ten ostatni pisał o dochodzeniach, jakie dyrektor prowadził w stosunku do niego po donosie o udziale w tajnym zebraniu organizacji niepodległościowej. Dochodzenie miało czysto formalny charakter i skończyło się bez żadnych konsekwencji. Dwukrotnie w liście użył określenia: jaki zacny był dyrektor Arzt.

Opracował: Gustaw Studnicki

Jakub Zachemski 1 (dyr. 1907 - 1908)


Jakub Zachemski

Urodził się 19 VII 1870 r. w Odrowążu na Podhalu. Uczęszczał do Gimnazjum św. Anny w Krakowie (1882-90), następnie studiował filologię klasyczną na UJ. Pracę nauczycielską rozpoczął w r. 1898 jako suplent 2 w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W latach 1902 - 1909 uczył j. łacińskiego i greckiego w Gimnazjum w Wadowicach i tu uzyskał tytuł profesora (1905). Od 23 lipca 1907 r. przez rok kierował tą szkołą. W latach 1909-1920 pracował - z przerwą (1914-17) spowodowaną służbą w armii austriackiej - w Gimnazjum św. Anny, kierując równocześnie prywatnymi gimnazjami w Krakowie: OO. Pijarów im. St. Konarskiego (3 lata) i żeńskim SS. Urszulanek (1918-20). Od października 1917 był przez kilka miesięcy dyrektorem I Gimnazjum i równocześnie uczył w Gimnazjum św. Jacka. Kolejne funkcje pełnione przez niego to: dyrektorstwo Gimnazjum w Nowym Targu w latach 1920-1924 (w r. 1925 otrzymał honorowe obywatelstwo tego miasta), krótki okres na stanowisku wizytatora Kuratorium w Krakowie i wreszcie od 1 stycznia 1925 do 30 września 1931 r. ponownie dyrektorstwo I Gimnazjum w Krakowie. M. in. jego zasługą było urządzenie w r. 1928 szkolnego parku gier i zabaw przy pl. Na Groblach oraz przywrócenie szkole imienia Bartłomieja Nowodworskiego. W r. 1931 przeszedł w stan spoczynku, ale jeszcze do 1934 r. kierował Gimnazjum PP. Norbertanek w Krakowie. W r. 1938 opublikował „Wspomnienia”.

J. Zachemski przez wiele lat był aktywnym działaczem Związku Podhalan. Już w r. 1912 i 1913 przewodniczył II i III Zjazdowi Podhalan, a w 1. 1919-1934 był corocznie wybierany prezesem Zarządu Głównego Związku. Na XXIII Zjeździe w r. 1939 ponownie objął funkcję prezesa. W r. 1940 został aresztowany wraz z synami Jakubem i Janem, którzy zginęli w obozach koncentracyjnych. Sam został zwolniony ze względu na podeszły wiek. Po wojnie (1945) reaktywował Związek Podhalan i kierował nim nadal aż do rozwiązania w dniu 31 grudnia 1948 r. Ostatnie lata życia J. Zachemski spędził w Wadowicach u swojej córki Zofii Grzesłowej, żony profesora Liceum. Tu zmarł w listopadzie 1958 r.

Kiedy w r. 1882 rodzice J. Zachemskiego zamierzali go posłać do Gimnazjum w Wadowicach, 12-letni chłopiec zdecydował: Miałbym pójść do Wadowic, to nie pójdę nigdzie. A jednak... Spoczywa na wadowickim cmentarzu. E. Zegadłowicz napisał o nim w "Zmorach": umiejący w garści klasę trzymać (...) - a nie grozą i straszeniem, lecz taktem i rzetelnym pobudzaniem ambicji, zwinny, energiczny, łacinnik wytrawny, wyrozumiały przy tym pedagog Zachemski (1984, s. 348). Warto dodać, że J. Zachemski był gospodarzem (wychowawcą) klasy V-VIII, do której chodził E. Zegadłowicz.


1) szczegółowe informacje z biografii J. Zachemskiego podała jego córka p. Zofia Grzesłowa z Wadowic.
2) suplent, kandydat stanu nauczycielskiego – absolwent wyższej uczelni zatrudniony w charakterze praktykanta, pomocnika, zastępcy nauczyciela do czasu złożenia egzaminu nauczycielskiego. Suplentów opłacano bardzo licho.

Opracował: Gustaw Studnicki

Jan Doroziński (dyr. 1908 - 1924)


Jan Doroziński

Urodził się 11 maja 1862 r. w Trzęsówce, pow. kolbuszowski. Na przełomie lat 80- tych i 90-tych uczył propedeutyki filozofii w I Gimnazjum w Krakowie (Korta, 1938, s. 138). Do Wadowic przybył w r. 1895 z Bochni i uczył sześć lat j. greckiego, łacińskiego i propedeutyki filozofii. Był ponadto zawiadowcą biblioteki nauczycielskiej i zbiorów archeologicznych. W r. 1898 uzyskał tytuł profesora, a w trzy łata później odszedł do Tarnowa. W r. 1908 wrócił ponownie do Wadowic z Gimnazjum św. Anny i objął obowiązki dyrektora. Pełnił je przez 16 lat do 1924 r. Był członkiem Rady Miejskiej, Rady Szkolnej Okręgowej, a po wojnie (od 1921 r.) - Powiatowej. Uczył głównie propedeutyki filozofii, rzadziej łaciny i greki. Był jedynym dyrektorem w Galicji z dwoma egzaminami nauczycielskimi: z filozofii i j. greckiego. W r. 1915 pracował przez kilka miesięcy w polskim gimnazjum w Brnie Morawskim.

Miał bardzo rozległe zainteresowania. Zajmował się psychologią (wydał „Zarys psychologii elementarnej. Podręcznik do użytku szkolnego i prywatnego”, wyd. II 1925), poezją, sztuką, z zamiłowaniem uprawiał turystykę, był bardzo dobrym szachistą, znał również współczesne języki obce. W latach wojny zajmował się niesieniem pomocy jej ofiarom (był w Wadowicach delegatem Krakowskiego Książęco - Biskupiego Komitetu Pomocy dla dotkniętych klęską wojny), działał w kasynie urzędniczym.

Kiedy w roku 1913 zmarła nagle w wieku 38 lat, po urodzeniu szóstego dziecka, żona J. Dorozińskiego, Julia, wstrząśnięty jej śmiercią napisał i wydał w r. 1924 pod pseudonimem Juliana Mroka tomik poezji zatytułowany „Z woli przeznaczeń” 3 . Odszedł na emeryturę w r. 1924. Przez trzy lata mieszkał jeszcze w Gimnazjum, a potem przeniósł się do Krakowa. Tam zmarł w r. 1942 w wieku 80 lat.

Najstarsza córka J. Dorozińskiego Janina Brzostowska była w latach dwudziestych członkiem grupy literackiej „Czartak”. O niej i o jej ojcu pisał E. Kozikowski - „Portret Zegadłowicza bez ramy” (1966, s. 100-101).


3) na cmentarzu w Wadowicach jest nagrobek z napisem: „Z Bernerów Ropskich Julia Dorozińska, żona dyr. Gim. ur. 12/2 1875 zasnęła 20/11 1913. Gdy życie Matko - Odbiegło od Ciebie - Z gwiazd najjaśniejsza - Zgasła nam na niebie. Wdzięczni na zawsze mąż i dzieci.” Tomik „Z woli przeznaczeń”, „Zarys psychologii elementarnej” oraz wiele informacji o J. Dorozińskim przekazała jego córka p. Zofia Nowakowska z Sosnowca.

Opracował: Gustaw Studnicki; uzupełnienia: Tadeusz Bieniek.

Jan Pollner


Z listów pp. W. Pollnera z Krakowa i S. Chmielowskiego z Warszawy, absolwentów rocznika 1924 wynika, że po odejściu J. Dorozińskiego obowiązki dyrektora Gimnazjum pełnił krótko Jan Pollner.

Żył w latach 1872 - 1954. Posiadał tytuł profesora. Nauczał: matematyki, fizyki, języków niemieckiego i łacińskiego oraz kaligrafii. Zawiadowca gabinetu fizycznego. Pełnił funkcję pomocnika kancelaryjnego. Po zakończeniu pracy przeszedł na emeryturę.

Opracował: Gustaw Studnicki, zmieniona forma informacji (T.B.)

Henryk Gawor (dyr. 1924 - 1931)


Urodził się 14 listopada 1871 r. w Nowym Sączu. Ukończył Wydział Filozoficzny UJ w zakresie filologii klasycznej. Te przedmioty były główną jego specjalnością, j. polski i niemiecki - dodatkową.

W latach 1897-1901 pracował w Gimnazjum im. J. Długosza w Nowym Sączu, rzeczywistym nauczycielem w Wadowicach został mianowany w r. 1901. Uczył j. łacińskiego i greckiego, w niektórych latach j. polskiego i niemieckiego, kultury klasycznej, matematyki, kaligrafii. W r. 1905 uzyskał tytuł profesora. Przez wiele lat (1906-1934) był prefektem Bursy im. S. Batorego, zawiadowcą biblioteki nauczycielskiej (1905-1922), nadzorował klasy „na filii”. W czasie I wojny przez 5 miesięcy kierował Gimnazjum w zastępstwie J. Dorozińskiego, który przebywał na urlopie.
Był również członkiem Komitetu Patriotycznej Wojennej Zbiórki Metali.

W wieku 53 lat objął w roku 1924 na okres 7 lat obowiązki dyrektora. Był członkiem Rady Szkolnej Powiatowej w Wadowicach. Uczył nadal w wymiarze 6-15 godzin. W „Sprawozdaniach” z latach 1911 i 1912 opublikował pracę „Nauka języka łacińskiego w kl. I”, a w „Lutni Szkolnej”, której był protektorem, obszerną rozprawę „O piśmie” (nry 2, 3, 4, 5, 1926-28). Odszedł na emeryturę w 1931 r.

H. Gawor pozostał do końca życia aktywnym pedagogiem i niestrudzonym działaczem oświatowym. Mimo podeszłego wieku (70 lat) uczestniczył w latach okupacji w tajnym nauczaniu.

Był członkiem tajnej Powiatowej Komisji Oświaty i Kultury dla terenów włączonych do Rzeszy oraz przewodniczącym komisji egzaminacyjnej dla tajnego nauczania. Po wojnie był także członkiem Państwowej Komisji Weryfikacyjnej dla Tajnego Nauczania. W l. 1945-48 podjął jeszcze trud pracy pedagogicznej. Jako nauczyciel kontraktowy uczył j. rosyjskiego, matematyki i propedeutyki filozofii. Był krótko moim nauczycielem. Zmarł w r. 1948 w wieku 77 lat i został pochowany w Wadowicach.

Był związany z wadowickim Gimnazjum i Liceum przez niemal pół wieku. Za moich czasów krążyły o nim legendy; opowiadano m. in., że władał biegle dwunastoma językami. Pozostał w pamięci uczniów jako człowiek ogromnej wiedzy. Podobnie też sądził o nim E. Zegadłowicz (1984, s. 348): profesor języka i kultury greckiej, świetny znawca hellenizmu, mądry, zrównoważony pan Gawor.

Opracował: Gustaw Studnicki

Franciszek Gwiżdż (dyr. 1931 - 1933)


Urodził się 25 sierpnia 1900 r. w Jankowicach. W l. 1912-21 uczęszczał do Gimnazjum w Wadowicach i tu zdał maturę. Był więc pierwszym dyrektorem tej szkoły spośród jej absolwentów. Pracę nauczycielską rozpoczął w 1925 r. w Gimnazjum w Chrzanowie. Jako nauczyciel stały został zatrudniony w Wadowicach z początkiem roku 1929/30, zaś 4 VI 1930 r. mianowano go profesorem. Uczył j. polskiego, geografii, gimnastyki, gier i zabaw, a od 1 II 1930 r. pełnił funkcję pomocnika kancelaryjnego dyrektora w wymiarze 6,5 godziny tygodniowo.

Z dniem 1 IX1931 r. objął kierownictwo Gimnazjum na przeciąg dwóch lat. W tym okresie był członkiem Rady Miejskiej i Rady Szkolnej Powiatowej, prezesem Koła Środowiskowego Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR), prezesem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych (TNSW), komendantem Hufca Harcerskiego. Zważywszy stosunkowo młody wiek (31 lat) i krótki staż pracy wypada stwierdzić, że zrobił błyskawiczną karierę.

Opowiadał ktoś z absolwentów lat międzywojennych historyjkę, którą powtarzam w formie anegdoty. Prof. Z. Damasiewicz uczący F. Gwiżdża łaciny mawiał ponoć do niego - wskazując wymownym gestem na swoją dłoń - Tu mi kaktus urośnie, jak ty zdasz maturę. Kiedy F. Gwiżdż objął kierownictwo zakładu i został przełożonym Damasiewicza, ten... wziął roczny urlop! Prawdą jest, że w r. 1931/32 Z. Damasiewicz był na bezpłatnym urlopie w celu pełnienia obowiązków dyrektora gimnazjum żeńskiego. Dyrektorstwo F. Gwiżdża przypadło na początek reformy szkolnej Jędrzejewicza. Skrócenie nauki do sześciu lat i zmniejszenie liczby oddziałów pociągało za sobą konieczność zmian kadrowych.

W ciągu dwu lat odeszło z Gimnazjum 18 nauczycieli, a przybyło tylko 9. Dokonał więc młody dyrektor kilkunastu przesunięć personalnych, zapewne niepopularnych w gronie.

W latach 1933 - 1939 dyrektor gimnazjum w Gorlicach, od 25 IX 1939 r. Do 31 VIII 1945 r. internowany w Rumunii. Pełnił tam różne funkcje oświatowe i społeczne, był m. in. kierownikiem Działu Kulturalno - Oświatowego Centrali Amerykańskiej Komisji Pomocy Polakom w Rumunii z siedzibą w Bukareszcie (kursy językowe, świetlice), profesorem języka polskiego, łacińskiego, historii, geografii i zagadnień życia w polskim Liceum i Gimnazjum w Bukareszcie, wykazując niezwykłą sumienność i wiedzę fachową, umacniając wiarę w przyszłą pomyślność i niepodległość ojczyzny, dając liczne dowody wielorakich zalet obywatelskich - za co Amerykańska Komisja Pomocy Polakom w chwili Jego powrotu do kraju wyraża Mu gorące podziękowanie (zaświadczenie wystawione w Bukareszcie dnia 14 VII 1945 r. przez American Commision for Polisch Relief ).

W latach 1945 - 1955 był wizytatorem Kuratorium Okręgu Szkolnego we Wrocławiu, później dyrektorem I Liceum Ogólnokształcącego dla Pracujących. Zmarł we Wrocławiu 13 lipca 1980 roku ( B 4 Nr 3, 1991).


4) B – Biuletyn zjazdu Absolwentów roczników 1935 – 1937 pt. Pół wieku i trzy (pięć, sześć, siedem, osiem) lat później, czyli los absolwentów Gimnazjum Marcina Wadowity w Wadowicach.

Opracował: Gustaw Studnicki

Jan Królikiewicz 5 (dyr. 1933 - 1939, 1945 - 1953)


Jan Królikiewicz

Pochodził z Wojnicza k. Tarnowa. Tam urodził się 8 X 1891 r. Był absolwentem Gimnazjum w Tarnowie (1911). W l. 1911-19 studiował - z przerwą spowodowaną służbą wojskową i wojną światową -filologię klasyczną. Pracę rozpoczął w 1919 r. w Gimnazjum w Brzesku, gdzie uczył j. polskiego, łaciny, j. greckiego i historii oraz prowadził koło dramatyczne. Z dniem 1 X 1933 r. został przeniesiony do Wadowic i objął stanowisko dyrektora. Uczył j. polskiego, niemieckiego, historii i zagadnień z życia współczesnego. Po wybuchu wojny i zamknięciu Gimnazjum przebywał do stycznia 1941 r. w Wadowicach, potem przez kilka miesięcy w rodzinnym Wojniczu. W r. 1941 objął posadę nauczyciela szkoły powszechnej, najpierw w Kobylu koło Bochni, a potem w Wiśniczu Nowym. W obu tych miejscowościach prowadził tajne nauczanie potwierdzone przez Komisję Weryfikacyjną w Bochni. Do Wadowic wrócił w 1945 r.; 27 lutego przewodniczył już trzeciemu posiedzeniu Rady Pedagogicznej. Przy pomocy osób z przedwojennego grona (L. Jach, K. Foryś, Cz. Panczakiewicz, J. Gebhardt i inni) dość szybko doprowadził do normalnej pracy Gimnazjum i Liceum. Usunięto zniszczenia wojenne, skompletowano obsadę nauczycielską, odzyskano i uzupełniono sprzęt, pomoce naukowe, księgozbiór itp. Uruchomiono tzw. kursy dla dorosłych, egzaminy eksternistyczne dla oficerów. W latach 1950-53 dokonano przebudowy i modernizacji budynku. Były to więc dla dyrektora trudne i bardzo pracowite lata. Uczył z konieczności różnych przedmiotów, również nieodpowiadających jego specjalności: łaciny, logiki, przyrodoznawstwa, a nawet matematyki. W r. 1945 był przewodniczącym komisji maturalnej w gimnazjum żeńskim.

W r. 1953 J. Królikiewicz został przedwcześnie przeniesiony w stan spoczynku. Odwołał się od tej decyzji w r. 1956. W orzeczeniu Głównej Komisji Rehabilitacyjnej przy Ministerstwie Oświaty z dn. 21 II 1958 r. stwierdzono, że przeniesienie w stan spoczynku było nieuzasadnione i krzywdzące i nastąpiło na skutek różnych anonimowych doniesień do władz szkolnych i szykan politycznych; (...) był on dobrym nauczycielem i dyrektorem szkoły. Jednym z powodów wspomnianych szykan była m. in. jego działalność w "Strzelcu", sięgająca do czasów sprzed I wojny i lat międzywojennych. Za tę przeszłość skreślono go z listy członków PZPR.

Po przejściu na emeryturę był przez rok dyrektorem prywatnej Szkoły Ogólnokształcącej w Szczyrzycu, kilka lat pracował w księgarniach w Kalwarii Zebrzydowskiej i w Wadowicach. 34 lata pracy, lata wojny i poczucie doznanej krzywdy nadszarpnęły jego zdrowie. Zmarł w Wadowicach po kilku latach ciężkiej choroby w dniu 28 VIII 1970 r. Został pochowany w Wojniczu.

J. Królikiewicz był wytrawnym pedagogiem, miłośnikiem i znawcą filologii klasycznej i kultury antycznej. Rozmiłowany w poezji (jego ulubionym poetą był J. Kasprowicz), sam pisał wiersze. Jeden z nich, wpisany do "Kroniki klasy IV b" 6 w r. 1937 zachował się w archiwum szkoły.


5) wiele informacji o życiu i działalności J. Królikiewicza przekazali: jego córka p. H. Kwiatkowska z Krakowa i syn T. Królikiewicz z Warszawy.
6) ten ciekawy dokument przekazał archiwum Liceum prof. B. Byrski z AE w Krakowie.

Opracował: Gustaw Studnicki

Julian Cora (dyr. 1953 - 1954)


Julian Cora

Urodził się 6 II 1908 r. w Izdebniku k. Kalwarii Zebrzydowskiej. Po ukończeniu Gimnazjum w Myślenicach studiował geografię i biologią na Wydziale Filozoficznym UJ i w r. 1931 uzyskał dyplom magistra. Do wybuchu wojny pracował w szkołach podstawowych w Milówce, Łodygowicach, Cięcinie i w Kętach.

Po wojnie związał się na stałe z Chrzanowem; w l. 1945-50 był profesorem Liceum Ogólnokształcącego im. St. Staszica, a później dyrektorem Technikum Mechaniczno - Elektrycznego i Zespołu Szkół Zawodowych. W r. szk. 1953/54 był przez rok dyrektorem Liceum w Wadowicach, skąd wrócił znów do Chrzanowa i przez następne 18 lat (do r. 1972) kierował tamtejszym Liceum. Chociaż dyrektorstwo w Wadowicach było krótkim epizodem w jego wieloletniej pracy pedagogicznej, czuje się związany serdecznymi więzami z miastem i okolicą, z której pochodzi.

Uczestniczył w uroczystości przywrócenia szkole imienia Marcina Wadowity (1981) i w obchodach 120-lecia. Z sympatią wspomina Liceum, jego grono i uczniów z lat pięćdziesiątych. Zmarł w 1998 r.

Opracował: Gustaw Studnicki

Kazimierz Foryś (dyr. 1954 - 1970)


Kazimierz Foryś

Był najbardziej związanym ze szkołą dyrektorem, urodził się bowiem w Gimnazjum 28 I 1906 r. Jego ojciec Franciszek był tu przez wiele lat tercjanem i mieszkał w budynku szkolnym. K. Foryś tu zdał maturę w r. 1927, a w r. 1933 uzyskał tytuł magistra filozofii z zakresu filologii polskiej na podstawie pracy zatytułowanej „Studium o Czartaku”. W r. szk. 1933/34 odbył w Gimnazjum praktykę pod kierunkiem prof. B. Babińskiego, od września 1934 r. został mianowany nauczycielem kontraktowym; rok później złożył egzamin nauczycielski. Przez dwa lata był pomocnikiem kancelaryjnym (sekretarzem) w Gimnazjum (1933-35). Do wybuchu wojny uczył tu z przerwą w r. szk. 1936/37 (pracował wtedy w Dąbrowie Górniczej) - j. polskiego i propedeutyki filozofii oraz opiekował się kółkiem dramatycznym.

W l. 1933 - 39 współpracował z E. Zegadłowiczem w redagowaniu czasopisma „Wieś” oraz w akcji odczytów w środowiskach robotniczych i wiejskich. Był inicjatorem obchodów 25-lecia pracy literackiej piewcy Beskidu, członkiem Czartaka II, publicystą i trochę poetą. W czasie wojny był nauczycielem w Klęczy Dolnej, uczestnicząc równocześnie w tajnym nauczaniu w Wadowicach, Kalwarii, Kleczy i w Rokowie.

Po wyzwoleniu Wadowic wrócił natychmiast do Gimnazjum i pracował tu do końca r. szk. 1948/49. W ostatnim roku był zastępcą dyrektora. Od września 1949 r. objął obowiązki dyrektora Liceum w Andrychowie, które pełnił przez 4 lata. Do Wadowic wrócił w r. 1953 i po roku pracy w charakterze nauczyciela został w r. 1954 dyrektorem. Był nim przez 16 lat, ucząc równocześnie j. polskiego i nauki o Polsce i świecie współczesnym (1965-66). W tym czasie budynek został rozbudowany, Liceum przeszło reformą programową, a w 100- lecie jego istnienia nadano mu (z inicjatywy K. Forysia) imię E. Zegadłowicza. W r. 1970 przeszedł na emeryturę, ale jeszcze przez 2 lata pracował na pół etatu jako polonista. Zmarł w r. 1982.

W r. 1966 napisał opracowanie pt. „1866-1966. Krótka kronika istnienia i działalności szkoły”, wydane w formie powielanej. Był autorem publikacji w prasie literackiej.

Opracował: Gustaw Studnicki

Tadeusz Janik (dyr. 1970 - 1985)


Tadeusz Janik

Był trzecim dyrektorem spośród absolwentów Gimnazjum i Liceum, a drugim wadowiczaninem z pochodzenia. Urodził się 12 XI 1933 r. W Wadowicach uczęszczał do szkoły podstawowej i liceum. Egzamin dojrzałości złożył w r. 1951 najpierw ogólnokształcący, a następnie maturę pedagogiczną, uzyskując dyplom nauczyciela szkół podstawowych. Przez wiele lat pracował w szkolnictwie podstawowym na terenie powiatu wadowickiego, był nauczycielem szkół podstawowych w Łączanach, w Inwałdzie i w Wadowicach. Studiował filologię polską w Studium Nauczycielskim (1956-1959) a następnie pedagogikę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, uzyskując dyplom magistra. W latach 1960-65 był sekretarzem Zarządu Oddziału Powiatowego ZNP, później wiceprezesem i członkiem Prezydium Oddziału i Rady Zakładowej. Od r. 1965 do 1970 kierował Szkołą Podstawową Nr 4 w Wadowicach.

Stanowisko dyrektora Liceum objął w r. 1970. Przez wiele lat był działaczem społecznym, m.in. członkiem Kolegium Kuratora Oświaty i Wychowania w Bielsku-Białej, przewodniczącym Zespołu Samokształceniowego dyrektorów liceów ogólnokształcących w woj. bielskim. Uczył propedeutyki nauki o społeczeństwie. Za jego dyrektorstwa budynek został poddany gruntownemu remontowi, wykupiono działki i urządzono na nich boiska szkolne.

W nauczaniu upowszechniono system pracowni lub klasopracowni przedmiotowych, dzięki czemu szkoła osiągnęła kilka znaczących sukcesów w olimpiadach przedmiotowych i sporcie. W r. 1981 przywrócono Liceum imię patrona Marcina Wadowity. T. Janik był dyrektorem bardzo pracowitym, wymagającym wiele od siebie i pozostałych nauczycieli i pracowników. Ciągle podnosił swoje kwalifikacje, m. in. uzyskał II stopień specjalizacji zawodowej.

W r. 1985 przeszedł na emeryturę po 34 latach pracy w zawodzie. Mieszka w Wadowicach.

Opracował: Gustaw Studnicki; uzupełnienia Tadeusz Bieniek.

Roman Lebiedzki (dyr. 1985 - 1995)


Roman Lebiedzki

Urodził się 5 XI 1940 r. w Wadowicach. W tutejszym Liceum zdał w r. 1958 egzamin dojrzałości. Ukończył Wydział Filologiczno - Historyczny krakowskiej WSP jako magister historii.

W zawodzie nauczycielskim pracował od 1963 r.: po studiach - w Szkole Podstawowej Nr 1 w Wadowicach i w Liceum Ogólnokształcącym w Andrychowie, od 1964 r. w Liceum dla Pracujących w Wadowicach. W l. 1967 - 72 był sekretarzem Zarządu Oddziału Powiatowego, a później prezesem Rady Zakładowej ZNP. W r. 1972 został mianowany dyrektorem Liceum dla Pracujących, a z chwilą połączenia obu szkół - zastępcą dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących. Dyrektorem Zespołu był od 1985 do 1995 r. Uczył historii i propedeutyki nauki o społeczeństwie.

W 1986 r. był współorganizatorem uroczystości z okazji jubileuszu 120 – lecia powstania szkoły. Odsłonięto wtedy tablicę pamiątkową poświęconą poległym i pomordowanym w latach wojen nauczycielom i uczniom. W tym też roku przywrócono po kilkudziesięciu latach, nad wejściem do szkoły, słynną, wspominaną przez absolwentów roczników międzywojennych maksymę: CASTA PLACENT SUPERIS ... Z okazji 120 – lecia wydano staraniem dra G. Studnickiego i dyrekcji broszurę opisującą historię szkoły: Po polsku i dla Polski. Zarys 120-letniej historii Gimnazjum i Liceum w Wadowicach.

W latach 1985 – 1995 szkoła znajdowała się w czołówce małopolskich szkół pod względem liczby przyjęć na wyższe uczelnie i laureatów olimpad przedmiotowych. Był inicjatorem wprowadzenia do nauczania języka angielskiego jako czwarty języka obcego.

W tym okresie przeprowadzono remont kapitalny sali gimanstycznej polegający na podniesieniu i wymianie dachu oraz wymianie parkietu.

Roman Lebiedzki obecnie jest na emeryturze, mieszka w Wadowicach.

Opracował: Gustaw Studnicki; uzupełnienia Janusz Studnicki

Tadeusz Szczepański (dyr. 1995 - 2005)


Tadeusz Szczepański

Urodził się 25.12.1952 r. w Wadowicach. Jest absolwentem Liceum Ogólnokształcącego stanowiącego wówczas część Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Emila Zegadłowicza w Wadowicach. Egzamin dojrzałości złożył w 1971 r. W 1976 r. ukończył studia na Wydziale Matematyczno - Fizycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach, uzyskując tytuł magistra inżyniera matematyki stosowanej. Do roku 1978 pracował na Politechnice Śląskiej. Następnie podjął pracę na stanowisku nauczyciela matematyki (czasowo także fizyki) w Zespole Szkół Rolniczych w Radoczy. Pełnił tam funkcję przewodniczącego Zarządu Oddziału ZNP i Społecznego Inspektora Pracy. W 1986 r. został przeniesiony do Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Nauczał matematyki. W ramach podnoszenia kwalifikacji ukończył między innymi studium pedagogiczne i studia podyplomowe w zakresie zarządzania oświatą. W roku 2000 uzyskał stopień nauczyciela dyplomowanego. W 1995 r. został wybrany na dyrektora Zespołu. Na stanowisku dyrektora pracował przez dwie kadencje, do roku 2005, po czym przeszedł na emeryturę.

W czasie jego kadencji uroczyście obchodzono 130 - lecie istnienia szkoły. Wmurowano wtedy tablicę upamiętniającą nauczycieli i uczniów, którzy oddali życie za wolność Polski w trakcie I i II wojny światowej.

W latach 1996-2005 budynek szkolny został w znaczący sposób odremontowany i zmodernizowany (nowy dach, elewacja i częściowo wymienione okna). Również w trakcie jego kadencji Rada Pedagogiczna nadała tytuł Pierwszego Absolwenta Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Marcina Wadowity Karolowi Wojtyle - Janowi Pawłowi II. Z inicjatywy i przy współudziale Tadeusza Szczepańskiego powstało w pracowni historycznej szkolne muzeum, które sam obdarował kilkoma eksponatami.

W trakcie jego kadencji nastąpiła reforma szkół ponadgimnazjalnych, które kończyła „nowa matura” oceniana przez obiektywne komisje zewnętrzne. Jednocześnie „nowa matura” dała szansę młodzieży na wybranie odpowiadającego im kierunku studiów. Liceum dla młodzieży w tym czasie zajmowało wielokrotnie bardzo dobre miejsca w rankingach ogłaszanych przez prasę. Za swój wielki sukces dyrektor uważa znakomite wyniki absolwentów uzyskane podczas egzaminu maturalnego w 2005 r. przeprowadzonego po raz pierwszy przez obiektywną zewnętrzna komisję (jedne z najlepszych wyników w Małopolsce - Gazeta Wyborcza z dnia 29. 04. - 1. 05. 2006). Mieszka w Wadowicach.

Opracował: Tadeusz Bieniek

Jan Szewczyk (dyr. 2005 -2008)


Jan Szewczyk

Urodził się 30 III 1957 r. w Żegocinie, od dzieciństwa mieszkał w Krakowie. Studiował w Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie uzyskując tytuł magistra. W późniejszych latach w Akademii Górniczo - Hutniczej ukończył studia podyplomowe w zakresie informatyki oraz zarządzania oświatą. Ma tytuł nauczyciela dyplomowanego. W 1982 r. rozpoczął pracę jako nauczyciel wychowania fizycznego w swojej macierzystej Szkole Podstawowej nr 103 w Krakowie, a od 1985 był nauczycielem Szkoły Podstawowej nr 5 w Wadowicach.

W 1989 r. został dyrektorem w Szkoły Podstawowej w Ponikwi, gdzie przepracował 16 lat. Od września 2005 r. objął posadę dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. M. Wadowity w Wadowicach.

Kontynuuje prace modernizacyjne budynku szkoły (wymiana okien) rozpoczęte przez swojego poprzednika.

W dniu 1 września 2006 był organizatorem Ogólnopolskiej Inauguracji Roku Szkolnego 2006/2007 z udziałem Premiera RP i Metropolity Krakowskiego. W trakcie uroczystości otwarto Aulę Papieską oraz odsłonięto kolejną tablicę poświęconą Janowi Pawłowi II, upamiętniającą 140 - lecie placówki.

Działacz społeczny, był radnym Rady Miejskiej i Powiatowej w Wadowicach, działacz Akcji Katolickiej. Aktualnie radny gminy Mucharz.

Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Opracował: Tadeusz Bieniek

Janina Turek (dyr. od 2008 )


Janina Turek

Urodziła się 4 lutego 1959 r. w Wadowicach. W latach 1966 – 1974 uczęszczała do Szkoły Podstawowej Nr 2 im. Marii Konopnickiej w Wadowicach, a następnie do Liceum Ogólnokształcącego w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. Emila Zegadłowicza w Wadowicach. Świadectwo dojrzałości uzyskała w 1978 r. i na podstawie typowania z Liceum została przyjęta na Politechnikę Śląską w Gliwicach. W roku 1984 ukończyła Wydział Automatyki i Informatyki w zakresie informatyki, o specjalności: budowa i oprogramowanie maszyn matematycznych uzyskując tytuł magistra inżyniera informatyka. Pracę w zawodzie nauczyciela rozpoczęła w 1986 r. w Zespole Szkół Mechanicznych w Wadowicach na stanowisku nauczyciela matematyki i elementów informatyki. W latach 1996 – 2003 była nauczycielem matematyki w Liceum Ogólnokształcącym Karmelitów Bosych im. Św. Rafała Kalinowskiego w Wadowicach. W latach 1990 – 2008 pracowała w Kuratorium Oświaty w Bielsku – Białej, a po zmianach administracyjnych – w Kuratorium Oświaty w Krakowie na stanowisku starszego wizytatora sprawując nadzór pedagogiczny najpierw nad szkołami podstawowymi, a z kolei nad ponadgimnazjalnymi. Podczas pracy w Kuratorium koordynowała egzaminem maturalnym, rekrutacją i awansem zawodowym nauczycieli na terenie działania Wadowickiej Delegatury Kuratorium Oświaty oraz pełniła funkcję Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego dla Nauczycieli przy Wojewodzie Małopolskim. Podnosząc i uzupełniając kwalifikacje uzyskała kwalifikacje pedagogiczne w 1987 r. W 2000 r. ukończyła Kurs z zakresu mierzenia jakości pracy szkół i placówek według ramowego programu zatwierdzonego przez MEN, a w 2002r. - Kurs kwalifikacyjny z zakresu organizacji i zarządzania oświatą. Ukończyła liczne formy doskonalenia zawodowego związane z: badaniem kompetencji uczniów, prawami człowieka w szkole, rozwiązywaniem konfliktów w szkole, awansem zawodowym nauczycieli, mierzeniem jakości szkół, postępowaniem administracyjnym i edukacyjną wartością dodaną. W 2003 r. uzyskała stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego. W 1998 r. odznaczona została Medalem Komisji Edukacji Narodowej, a w 2005 r. – Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Od 1 września 2008 r. została powołana na stanowisko dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Marcina Wadowity w Wadowicach w wyniku rozstrzygniętego konkursu ogłoszonego na to stanowisko.


Źródła

  1. K. Chłędowski, Karta szkolna z pamiętnika literata i ministra. 1853 – 1861. W: „Galicyjskie wspomnienia szkolne”. WL, Kraków 1955, s. 255 – 275.
  2. J. Jakóbiec, Szkolna droga syna chłopskiego. 1882 – 1896. W. „Galicyjskie wspomnienia szkolne”. WL, Kraków 1955, s. 403 – 446.
  3. A. Karbowiak, dr, Przegląd dziejów c.k. Gimnazjum wadowickiego. Drukiem Fr. Foltyna w Wadowicach, 1892.
  4. K. Korta, dr, Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Wspomnienia ucznia z lat 1888 – 96. Druk W. L. Anczyca i Spółki, Kraków 1938.
  5. E. Kozikowski, Portret Zegadłowicza bez ramy. LSW Warszawa 1966.
  6. J. Leniek, dr, Książka pamiątkowa ku uczczeniu trzechsetnej rocznicy założenia Gimnazjum Św. Anny w Krakowie. Kraków 1888, nakładem Komitetu Jubileuszowego.
  7. PSB – Polski Słownik Biograficzny - www.psb.pan.krakow.pl
  8. A. Sitek, 150 lat I Gimnazjum i Liceum im. Jana Długosza 1818 – 1968. Zarys monograficzny. Nowy Sącz 1968.
  9. T. Słowikowski, Z przeszłości gimnazjum im. J. Długosza w Nowym Sączu. W: „Rocznik Sądecki”, t. 1. Nowy Sącz 1939, s. 101 – 144.
  10. E. Zegadłowicz, Zmory. WL, Kraków – Wrocław 1984.

Strona internetowa powstała w ramach projektu "Mecenat Małopolski", który jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego. Wszystkie prawa zastrzeżone.